Aktualności

Czytelniczka „Głosów Podolan” pani Stanisława Puchałowa z Wrocławia (Buczaczanka z redakcji „Głosów Buczaczan”) przesłała nam bardzo ciekawą informację dotyczącą symbolicznego związku z Poznaniem jednej z ofiar masakry Polaków w Złoczowie dokonanej przez Ukraińców w nocy z 26 na 27 marca 1919 roku. Przypomnijmy zarys zdarzeń:

W marcu 1919 roku Podole i Ziemia Lwowska była terenem walk polsko-ukraińskich. Walki pomiędzy Wojskiem Polskim a wojskim Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, toczyły się ze zmiennym szczęściem od 1 listopada 1918 do 16 lipca 1919 r. To z tego okresu przeszły do historii słynne Orlęta Lwowskie oraz Przemyskie, bohaterowie ofensywy czotkowskiej oraz powstańcy polscy z podtarnopolskich Mikuliniec.

Wtedy też Ukraińcy dokonali strasznej rzeczy – morderstwa na polskich niewinnych mieszkańcach Złoczowa. Zamordowano 22 osoby, przed śmiercią je torturując. Wyrok był wykonany za zgodą ukraińskich władz wojskowych. Zdarzenia te opisuje m.in. prof. Stanisław Nicieja w X tomie „Kresowej Atlantydy”. Wśród 22 ofiar był Ludwik Lubicz Wolski syn poetki Marii Wolskiej, a także chrześniak Władysława Bełzy, któremu to zadedykował słynny wiersz „Katechizm polskiego dziecka”. I tak jak w tym utworze „Coś jej winien? – oddać życie” tak młody, bo 26 letni Ludwik życie oddał. W chwili śmierci był gospodarzem majątku w podzłoczowskich Perepelnikach, a przyczyną tak wysokiego wyroku był satyryczny wiersz na temat Ukrainy.

Jak wiemy, i nie raz już pisaliśmy, wojska wielkopolskie wyzwalały nasze Kresy Południowo-Wschodnie z rąk ukraińskich. Społeczeństwo z naszych kresowych stron było im bardzo wdzięczne. Jeden z takich przypadków opisany został w „Kurierze Poznańskim”, który to wycinek przesłała nam pani Puchała.

[źródło: „Kurjer Poznański” nr 134 z 13 czerwca 1919 r. Zachowano oryginalną pisownię.]

Lwów – Poznańczykom

Podaliśmy pokrótce opis pożegnalnych uroczystości, urządzonych we Lwowie na cześć wojsk wielkopolskich. W związku z tem zanotować winniśmy jeszcze kilka szczegółów. Mianowicie szczerze, do głębi wzruszającem jest następujące pismo pp. Wolskich, których syn, śp. Ludwik, padł ofiarą bestjalstwa Ukraińców. Pismo to, odczytane na wieczorze pożegnalnym, opiewa:

Poznaniowi w hołdzie

W dniu swoich chrzcin, w r. 1895, syn nasz śp. Ludwik Wolski, otrzymał był w darze od swej Babki, Karolowej Wandy Młodnickiej z domu Monné, dwa słynne kartony Artura Grottgera, poświęcone przez artystę dziatwie polskiej: „Na chórze” i „U grobowca Kościuszki”. Ponieważ syn nasz zaznaczał niejednokrotnie i z naciskiem, że rysunki te przeznacza jako własność Narodu, dla któregoś z polskich Muzeów, my – z przekonaniem najgłębszem – wypełnić pragniemy obecnie jego wolę. Zginął śmiercią okrutną i ofiarną za to, iż do ostatniego tchu wyznawał swą polskość i prawa polskie do świętego strzępa Ziemi, zwanej ongiś Czerwieńską.

Dla wdzięcznego uczczenia umiłowanych, walecznych, wiernych Braci naszych Wielkopolan, którzy na ratunek tej właśnie ziemi podążyli i do oswobodzenia jej od dzikiej nawały dopomogli, dla uczczenia bohaterów poznańskich poległych i żywych, oba te dzieła sztuki, spuściznę tę pamiątkową, przez syna naszego Narodowi polskiemu przeznaczoną, oddajemy na rzecz miasta Poznania. Poseł Korfanty, na którego zasłużone ręce dar ten dziś zgłaszamy, raczy w swoim czasie oznaczyć właściwe dla niego miejsce.

Wacław i Marja Wolscy. Lwów, w czerwcu 1919

Igor Megger

10 maja na Cmentarzu Miłostowskim w Poznaniu pożegnaliśmy pana Franciszka Bąkowskiego ocalałego z rzezi w Hucie Pieniackiej. W pogrzebie uczestniczyło wielu przedstawicieli organizacji kombatanckich, kresowych i innych. Liczna grupa członków reprezentowała poznański Oddział TMLiKPW na czele z panią prez4es Katarzyną Kwinecką. Składano wieńce i kwiaty. Franciszek Bąkowski był jednym z nielicznych już świadków zbrodni dokonanych przez nacjonalistów ukraińskich na cywilnej ludności polskiej na Kresach Wschodnich.

tekst: Hanna Dobias-Telesińska, foto: Katarzyna Kwinecka

Z wielką przyjemnością przychodzi nam zakomunikować, że na posiedzeniu w dniu 10 maja br, kapituła z pośród czterech wniosków wybrała i przedstawiła do zaakceptowania kandydaturę Adama Chłopka Zarządowi Oddziału. Tego samego dnia kandydatura została zaakceptowana.

Sylwetka laureata:

Adam Chłopek urodził się 21 listopada 1951 r. w Drohobyczu (woj. Lwowskie) w polskiej rodzinie, z zawodu nauczyciel. Po rozpadzie ZSRR od 30 lat aktywnie działa na rzecz mniejszości polskiej w Drohobyczu i okolicach, jest jednym z najaktywniejszych działaczy polskich na terenie Ukrainy. Obecnie jest Prezesem Zjednoczenia Nauczycieli Polskich na Ukrainie, Członkiem Zarządu Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie, Członkiem Rady Oświaty Mniejszości Narodowej przy Ministrze Oświaty Ukrainy.

Ważniejsze zasługi pana Adama Chłopka dla polskiej mniejszości oraz z upamiętniania polskiego dziedzictwa na wschodzie:

– tworzenie struktur oświaty polskojęzycznej na Ukrainie: twórca i nauczyciel polskiej sobotniej szkółki im. Królowej Jadwigi w Drohobyczu (szkoła jest czynna 6 razy w tygodniu i uczy ok. 400 uczniów) oraz nauczyciel w jej filiach w Mednicach, Słońskiem i Wołoszczy.

– zainicjował Centrum Nauczania Języka i Kultury Polskiej w Drohobyczu, która szkoli nauczycieli, pomaga zakładać szkoły polskie, wyposażać je i tworzyć do nich programy nauczania.

– adaptacja budynku mieszkalnego przy ul. Truskawieckiej 9 w Drohobyczu na rzecz Ogólnoukraińskiego Koordynacyjno-Metodycznego Centrum Nauczania Języka i Kultury Polskiej i Domu Polskiego w Drohobyczu,

– remont zniszczonych nagrobków na XIX- wiecznym cmentarzu w Drohobyczu,

– powołanie muzeum „Izba Pamięci Bruno Schulza w Drohobyczu”,

– powołanie muzeum Aleksandra Fredry w Rudkach,

– adaptacja pierwszego poziomu przykościelnej dzwonnicy w Drohobyczu na sale wystawową obrazów Najświętszej Marii Panny czczonych na Ukrainie.

– autor licznych artykułów metodycznych w „Głosie Nauczyciela”

Oraz szereg mniejszych inicjatyw w tym aktywny udział w opiece nad starszymi samotnymi Polakami itd.

Za zasługi dla polskiej mniejszości pan Chłopek odznaczony został: Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników Lwowa, Złotą Odznaką za Zasługi dla Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, Srebrnym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, oraz szeregiem innych wielce zaszczytnych wyróżnień.

Podkreślić należy także fakt, że A. Chłopek jest wielkim orędownikiem polsko-ukraińskiej współpracy, oraz cieszy się w Drohobyczu wielkim szacunkiem także wśród Ukraińców.

Szanowni Lwowiacy,

przekazuję zaproszenie na uroczystości upamiętniające marszałka Ferdynanda Focha w stulecie jego pobytu w Poznaniu.

Serdecznie pozdrawiam

Wanda Butowska

Szaanowni Państwo,

Ferdynand Foch – marszałek trzech narodów – zapisał się na kartach historii jako wielki, oddany przyjaciel naszego kraju. W Polsce był tylko raz, w 1923 roku. Witały go zarówno gromadzące się na ulicy tłumy jak i władze państwowe. Wtedy odwiedził również Poznań, w którym był 7 i 8 maja. 

W imieniu władz Miasta Poznania, Instytutu Pamięci Narodowej oraz Uniwersytetu im. A. Mickiewicza serdecznie przekazuję zaproszenie na otwarcie wystawy pt.: „Z wizytą u wdzięcznych przyjaciół. W stulecie podróży Ferdynanda Focha po Polsce”, które odbędzie się 8 maja 2023 r. o godz. 10:00 na Rynku Łazarskim, w okolicach ul. Głogowskiej – noszącej niegdyś nazwę ulicy Focha, a następnie na sesję popularno-naukową do Sali Lubrańskiego w Collegium Minus UAM na godz. 11:30.

Sesja popularno-naukowa „Marszałek Ferdynand Foch w Poznaniu. W stulecie wizyty”

Program:
• Powitanie zebranych przez reprezentantów organizatorów obchodów (IPN O/Poznań, UAM, UMP):
• Prezentacja książki autorstwa Jana Romana Potockiego, Frédérica Gueltona i Marii Grąbczewskiej Braterstwo broni. Wsparcie wojskowe Francji dla Polski 1917–1924, Warszawa 2020 w formie rozmowy prof. UAM dr. hab. Konrada Białeckiego z hrabią Janem Romanem Potockim.
• Przerwa kawowa
Referaty:
• Prof. dr hab. Tomasz Schramm – „Wizyta marszałka Ferdynanda Focha w Poznaniu”
• Prof. UAM dr hab. Maciej Michalski – „Doktorat honoris causa dla Ferdynanda Focha”
• Dr Piotr Grzelczak – „Pamięć o marszałku Ferdynandzie Fochu w Wielkopolsce”
• Prezentacja filmu „Ferdynand Foch w Poznaniu” (15 minut) powstałego we współpracy z „Głosem Wielkopolskim”.
• Prezentacja broszury poświęconej wizycie Ferdynanda Focha w Poznaniu przygotowanej przez IPN i Wydawnictwo Miejskie Posnania.
• Prezentacja folderu filatelistycznego przygotowanego przez Pocztę Polską.
• Podsumowanie i zamknięcie obrad.

Organizatorzy:
Miasto Poznań,
UAM w Poznaniu,
IPN Oddział w Poznaniu

Spotkajmy się, by wspólnie uczcić setną rocznicę tej wizyty i wyrazić wdzięczność, za Jego zasługi dla naszego Miasta.

Z wyrazami szacunku

Patryk Pawełczak

Dyrektor Gabinetu Prezydenta
Urząd Miasta Poznania
pl. Kolegiacki 17
61-841 Poznań

Szanowni Państwo,

Informujemy, że w biurze poznańskiego Oddziału TMLiKPW dostępne są następujące wydawnictwa:

1) „Rodzina Kucharów” – książka opowiada losy braci Kucharów – zasłużonej polskiej, lwowskiej rodziny sportowców, oprawa twarda,

2) „25 lat Kultury Kresowej w Poznaniu” – książka opowiadająca historię naszego Oddziału, nasze działania, sylwetki zasłużonych członków, dużo zdjęć – oprawa miękka,

3) „30 lat Kultury Kresowej w Poznaniu” – cześć II książki opowiadającej historię naszego Oddziału, nasze działania, sylwetki zasłużonych członków, dużo zdjęć – oprawa miękka,

4) „Gdzie jesteś Ojczyzno” – Stanisława Nowosad – wiersze Polki mieszkającej we Lwowie – oprawa miękka

5) „Polska to najpiękniejsze słowo świata” – Stanisława Nowosad – część II wierszy Polki mieszkającej we Lwowie – oprawa miękka

6) „Czekoladowy Las” – Zbigniew Maurycy Kowalski – pozycja dla dzieci, wierszowane przygody zwierzątek leśnych autorstwa naszego oddziałowego kolegi – leśnika, oprawa twarda,

7) „Wielkopolanie zasłużeni dla Kresów” – Numer specjalny Biuletynu poznańskiego Oddziału TMLiKPW, 2021 r., numer zawiera kilkadziesiąt biogramów Wielkopolan zasłużonych dla Lwowa i Kresów Płd.-Wsch.

8) „Kresowi patroni poznańskich ulic” – Numer specjalny Biuletynu poznańskiego Oddziału TMLiKPW, 2021 r., numer zawiera blisko kilkadziesiąt biogramów Kresowian, którzy mają swe ulice w Poznaniu, wraz z ich lokalizacją

9) „Nasze drogi do Wielkopolski” – Numer specjalny biuletynu poznańskiego oddziału TMLiKPW, 2022 r., numer zawiera blisko 50 wspomnień naszych członków z ich wysiedlenia w 1945 r.

10) „Zaleszczyki” – Zeszyt Specjalny „Głosów Podolan”, 2021 r. – praca zbiorowa, historia miasta, zabytki i wspomnienia

11) „Czortków” – Zeszyt Specjalny „Głosów Podolan”, 2022 r.- praca zbiorowa, historia miasta, zabytki i wspomnienia

Dostępne są także pojedyncze egzemplarze następujących pozycji:

12) „Wiersze” – Marian Osada – zbiór wierszy naszego oddziałowego kolegi, oprawa miękka

13) „Pomieszkać w chwili” – Krystyna Skołuda-Tyszarska – wspomnienia naszej oddziałowej koleżanki, krytyczki i reżyserki teatralnej, napisane barwnym, żywym językiem, oprawa miękka

14) „Eksterminacja narodu polskiego i kościoła rzymsko-katolickiego przez ukraińskich nacjonalistów w latach 1939-1945 tom II” – ks. prof. Józef Wołczański – tom drugi monumentalnej i wielokrotnie nagrodzonej pracy, oprawa twarda,

15) „SS Galizien” – Michał Siekierka, historia powstania i działalności tej zbrodniczej dla Polaków formacji – oprawa miękka,

16) „Rocznik Lwowski” – praca zbiorowa, wybrane tomy-roczniki (2007-2013) pracy wydawanej przez Lwowski Instytut Naukowy w Warszawie, oprawa twarda,

17) „Zbrodnie OUN-UPA na ludności polskiej – katalog wystawy” – katalog wielokrotnie nagradzanej wystawy Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Ukraińskich Nacjonalistów we Wrocławiu, bogato ilustrowany zawiera wszystkie plansze wystawowe

18) „Lwów Stanisława Lema” – Anna Gordijewska, Mariusz Olbromski, – barwny album, podróż lwowskim śladami S. Lema

19) „Kresowa bałagułka” – A. Gordijewska, Mariusz Olbromski

Dostępne są jeszcze także:

1) szale kibica Pogoń Lwów-Warta Poznań

2) kubki „Gwara Lwowska”

3) herb Lwowa metalowy wpinka

4) odznaka członkowska Towarzystwa Mił. Lwowa

5) medal 25- lecia TMLiKPW w Poznaniu

6) magnesy na 25 lecie TMLiKPW Poznań

7) pocztówki wydawane na Dni Lwowa w Poznaniu, 12 różnych,

Wszystkie w/w pozycje dostępne są w każdą środę u kol. Igora Meggera w godzinach pracy biura (CK Zamek p. 336 piętro III)

Z poważaniem Zarząd Poznańskiego oddziału TMLiKPW

Szanowni Państwo

Serdecznie zapraszamy do lektury nowego 161 numeru kwartalnika „Głosy Podolan” biuletynu poznańskiego Oddziału TMLiKPW poświęconego tylko i wyłącznie byłemu województwu tarnopolskiemu, wraz ze stronami poświęconymi działalności poznańskiego oddziału TMLi KPW.

W numerze 161:

Bruno BROŻYNIAK (Wrocław) – Dzieciaki na wojnie. Wspomnienia czortkowianina (cz. VIII)

Józef Zbigniew SIEGEL (Warszawa) – Saga rodziny Siegelów (cz. IV)

Zuzanna WACYK – Przygody rodziny Gaców podczas II Wojny Światowej (cz. II – ostatnia)

Władysław BIAŁOWĄS (Korfrantów) – Historia figury Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z Ihrowicy pow. Tarnopol ( cz. II – ostatnia)

Tadeusz HOŁUBOWICZ (Wrocław) – Gehenna nauczyciela dyplomowanego Juliana Hołubowicza w latach okupacji

Jerzy MILLER (Poznań) – Traktat ryski z 18 marca 1921 r. (cz I)

Alicja KOCAN (Warszawa) – Sentymentalnie o rzece Zbrucz

Maria CIESIELSKA – Podolanie „Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata” cz. V – dr Wojciech Lachowicz

Natalia ALEKSIUN – Podolanie „Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata” cz. VI – Rodzina Stankiewiczów

Jerzy MILLER (Poznań) – Zapomniani pisarze z Podola cz. VII – Antoni Wacyk

Igor MEGGER (Poznań) – Tajemnice Światowida ze Zbrucza

REDAKCJA – Aktualności z Podola oraz z życia Podolan w kraju, Z żałobnej karty, List z Kresów

REDAKCJA – Pieśni ludowe z Podola z nutami cz. II –Oj, wyjże ja przez okienko

Stefan ŻYROMSKI – Bądź pozdrowiona, ziemio Podola (wiersz)

Osoby zainteresowane wersją papierową, oraz prenumeratą prosimy o kontakt pod nr 728-252-793, lub na adres e-mail igor_mode@wp.pl. Wersja cyfrowa jest bezpłatna.

Wersja elektroniczna znajduje się także pod adresem Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej:

Serdecznie zapraszamy do nadsyłania materiałów do następnych numerów – wspomnień, refleksji, artykułów historycznych, pożegnań.

W imieniu redakcji „Głosów Podolan”

Igor Megger Redaktor Naczelny

Z głębokim smutkiem zawiadamiamy że w dniu 4 maja zmarł pan Franciszek Bąkowski – ocalały ze wsi Huta Pieniacka, gdzie ludobójstwa na Polakach dokonało OUN-UPA, współzałożyciel stowarzyszenia Huta Pieniacka, przyjaciel naszego Oddziału, odznaczony złota odznaką TMLiKPW. Uroczystości pogrzebowe odbędą się w Poznaniu dnia 10 maja b.r. (środa): Msza pogrzebowa o godz. 9.00 w kościele p.w. św. Stanisława Kostki na Winiarach ul. Rejtana, pogrzeb o godz. 11.20 na Cmentarzu Miłostowskim (od ul. Warszawskiej).

Rodzinie i bliskim składamy wyrazy głębokiego współczucia.

Franciszek Bąkowski urodził się w 1936 roku we wsi Huta Pieniacka w powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego. Lata do wybuchu wojny spędził szczęśliwie w swej rodzinnej wsi wraz z licznym rodzeństwem i rodzicami. Jego Ojciec – był kowalem i pracował dla prof. Edwarda Dubanowicza, właściciela pobliskiego majątku – jednego z twórców konstytucji marcowej z 1921.

Szczęśliwe dzieciństwo przerwała pacyfikacja jego rodzinnej wsi, której w dniu 28 lutego 1944 r. dokonały oddziały ukraińskiego pułku SS „Galizien” wraz z oddziałami UPA – łącznie zginęło około 850 osób. Pan Franciszek cudownie ocalał wraz ze swą ciotką, zginęli natomiast jego rodzice, część rodzeństwa oraz bliżsi i dalsi krewni.

Powojenne lata to tułaczka po kilkunastu domach dziecka, od Złoczowa zaczynając na Kędzierzynie-Koźlu (wtedy jeszcze samym Koźlu) kończąc. W Złoczowie trafił do ochronki gdzie poznał legendarnego biskupa ks. Jana Cieńskiego.

Po uzyskaniu pełnoletniości i odbyciu służy wojskowej podjął pracę w warsztatach szkoły zawodowej przy stoczni rzecznej w Koźlu, gdzie pracował do emerytury. Po przejściu na emeryturę wraz z małżonką przeniósł się do Poznania, na Winiary, gdzie mieszkał do śmierci.

Po przejściu na emeryturę F. Bąkowski mocno zaangażował się w ruch kresowy, w którym działał do ostatnich swych dni. Był współorganizatorem stowarzyszenia ocalałych z Huty Pieniackiej i ich rodzin pod nazwą „Huta Pieniacka”, wraz z bratem Władysławem zbierał relacje ocalałych, był współtwórcą pomnika w Hucie jak i pamiątkowych tablic. Często także dawał świadectwo dla uczniów szkół ze swoich przeżyć. W 2020 roku za działalność kresową odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Ś.p. Franciszek Bąkowski przez wiele lat współpracował z naszym Oddziałem. Przyjaźnił się z p. Zbigniewem Maurycym Kowalskim z Czerwonaka, gdzie brał co roku udział w uroczystościach 11 lipca. W 2018 roku wraz z księdzem Isakowiczem-Zaleskim odsłaniał przy kościele Dominikanów ufundowaną przez nasz oddział tablicę z ziemią z miejsc mordów na terenie Podola i Wołynia. Był także czynnym prenumeratorem „Głosów Podolan”. Zmarły do ostatnich dni był aktywny w zakresie upamiętniania ofiar zbrodni ludobójstwa – w roku bieżącym był inicjatorem wydania numeru specjalnego „Głosów Podolan” poświęconego rodzinie Dubanowiczów (numer w opracowaniu). Był także inicjatorem i przekazał materiały – nigdy nieopublikowane relacje świadków zbrodni w Hucie Pieniackiej, które zamierzamy wydać jako numer specjalny naszego oddziałowego Biuletynu Informacyjnego. Pod koniec lutego br., pomimo złego stanu zdrowia, brał udział jako prelegent z zorganizowanym na Winiarach przez nasz Oddział spotkaniu w rocznicę likwidacji Huty Pieniackiej. Jeszcze w dniu 1 maja br. kiedy przebywał w szpitalu, w rozmowie wypytywał o przebieg prac przy wydawnictwach.

W 2021 roku na wniosek poznańskiego oddziału TMLiKPW 11 lipca w dzień Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczpospolitej Polskiej, pan Franciszek Bąkowski odznaczony został złotą odznaką TMLiKPW.

Cześć Jego Pamięci!

Igor Megger – wiceprezes poznańskiego oddziału TMLiKPW

W ubiegłym roku opublikowałem na naszej stronie cykl artykułów opisujących losy Kresowian w ostatnich dniach II Wojny Światowej. Opisałem walki na froncie wschodnim oraz we Włoszech. W tym roku chce przybliżyć Państwu udział kresowian w zakończeniu wojny na froncie zachodnim.

22 marca 1945 oddziały alianckie przekroczyły Ren, dzień ten uważany jest przez większość historyków za dzień przypieczętowania końca III Rzeszy. Polskie oddziały na froncie zachodnim reprezentowała 1 Dywizja Pancerna pod dowództwem kresowianina z podlwowskiego Szczerca gen. Stanisława Maczka (1892-1994). Ostatnim akordem walk 1DP było zajęcie portowego miasta Wilhelmshafen. Natarcie prowadzone było w bardzo trudnym terenie z licznymi kanałami i rzekami. Polskim oddziałom towarzyszyli Kanadyjczycy. Walki w okolicach miasta rozpoczęły się 24 kwietnia, a 4 maja polska dywizja dotarła pod umocnienia miasta. Przed generalnym szturmem 5 maja północne Niemcy skapitulowały co pozwoliło uniknąć walk o miasto. Do niewoli dostało się 32 000 żołnierzy oraz 1900 oficerów w tym jeden generał i dwóch admirałów. Zdobyto ogromne ilości broni, amunicji, uzbrojenia w tym kilka okrętów. Z wkroczeniem znaleziono na terenie dowództwa polskie godło zerwane z Gdyńskiego portu… W czasie walk o miasto i w ich okolicach poległo 567 polskich żołnierzy i 37 oficerów, a walki o miasto wymienione są na Grobie nieznanego Żołnierza.

20 maja już po całkowitej kapitulacji Niemiec na stanowisku dowódcy 1DP gen. Maczka zastąpił gen. Klemens Rudnicki (rodem z Żydaczowa).

Na terenach zajętych przez siły polskie, i na których wojska te stacjonowały, utworzono „polską strefę okupacyjną”, w mieście Harten na pograniczu niemiecko-holenderskim. Miasto przemianowano na Maczków (proponowana nazwa Lwów została oprotestowana przez aliantów), niemieckich mieszkańców prawie w całości wyśledzono, a domy zajęli polscy żołnierze oraz osoby wyzwolone z obozów jenieckich i koncentracyjnych a także polscy robotnicy prymusowi. Ulice otrzymały polskie nazwy takie jak: Armii Krajowej, 1 Dywizji Pancernej, Legionów, Jagiellońska, Zygmuntowska, Lwowska, Łyczakowska, Wileńska, Aleje Ujazdowskie, Polna, Ogrodowa, Artyleryjska, Kopernika, Mickiewicza, Akademicka, Most Baileya. Pieczęć miejska przedstawiała tarczę herbową z przedstawionym kwiatem maku, nad tarczą umieszczono hełm i skrzydło husarskie jako znak 1. Dywizji Pancernej. Miastem rządził polski burmistrz, a w mieście i w okolicy funkcjonowały polskie szkoły, przedszkola, liceum, parafia, kółka teatralne, wydawano gazety itd. Zarejestrowano 289 ślubów i 101 pogrzebów. 497 Polaków miało świadectwa urodzenia wskazujące jako miejsce urodzenia Maczków – miasto, którego nie można było znaleźć na żadnej mapie. Harten funkcjonowało jako Maczków do września 1948 roku, wtedy to pozwolono wrócić Niemcom do swych domów, a Polacy wrócili do kraju lub zostali na obczyźnie.

Przy okazji chciałbym poinformować, że w kwietniu br. opublikowałem 100 artykuł na naszej stronie www.lwowiacy.pl. (w tym było: artykułów historycznych – 31, komunikatów i relacji z życia oddziału – 41, pożegnań: 11, Inne: 17. Dziękuję za wszystkie miłe słowa, opinie i propozycje tematów, które są dla mnie motywacją do dalszych badań i pracy.

Igor Megger