Aktualności

W Czerwonaku k. Poznania deszczowa pogoda nie przeszkodziła w uczczeniu 69 rocznicy tzw. Krwawej Niedzieli na Wołyniu. Uroczystość otworzył kol. Włodzimierz Matkowski witając przybyłych na tę patriotyczną imprezę mieszkańców Poznania, gminy Czerwonak i gminy Suchy Las. Poza liczną grupą Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, w spotkaniu wzięli udział m.in. członkowie Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej z prezesem Ryszardem Liminowiczem, członkowie Stowarzyszenia Huta Pieniacka z panem Franciszkiem Bąkowskim, członkowie Towarzystwa Miłośników Krzemieńca i Ziemi Krzemienieckiej z panem Piotrem Szelągowskim, poczet sztandarowy Towarzystwa Gimnastycznego Sokół – Gniazdo Rataje z panem Czesławem Berndtem, harcerze oraz członkowie Rady Gminy  Czerwonak z panem  Jackiem Sommerfeldem.  Imprezę zabezpieczała Straż Gminna oraz Policja Państwowa.

Uroczystość miała miejsce przy posesji fundatora pomnika Gloria Orlikom Kresowych Stanic http://lwow.wilno.w.interia.pl/lwow24.htm mgr inż. Zbigniewa Maurycego Kowalskiego, niezłomnego bojownika o Kresy, akowca, odznaczonego medalem Polonia Mater Nostra Est. Jest on jednocześnie autorem wielu książek poświęconych tematyce „Ziem Utraconych”.  Na szczególne uznanie należy wydanie przez Niego książki „Czekoladowy Las” zawierającej zbiór wspaniałych wierszy dla dzieci. Książkę tę bezpłatnie przekazał polskim dzieciom, które wbrew swej i rodziców woli znalazły się na terenach byłego ZSRR. Uważam, że książka ta winna zostać wprowadzona do obowiązkowych lektur szkolnych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Po emocjonalnych patriotycznych wystąpieniach kolegów: Stanisława Łukasiewicza, Zbigniewa Kowalskiego, Piotra Szelągowskiego oraz Jacka Sommerfelda, złożono wiązanki kwiatów, zapalono znicze i krótką modlitwą uczczono pamięć ofiar tego potwornego ludobójstwa.

Na zakończenie uczestnicy spotkania podpisali  list do Ewy Kopacz – Marszałka Sejmu RP – następującej treści:

„My, niżej podpisani apelujemy o poparcie inicjatywy uchwałodawczej i możliwie szybkie wprowadzenie pod głosowanie podczas obrad Sejmu RP – złożonej (31.05.2012 r.) przez Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, która dotyczy ustanowienia 11 lipca Dniem Pamięci Męczeństwa Kresowian. Zgromadzeni podczas obchodów 69. Rocznicy „Krwawej Niedzieli” na Wołyniu, popieramy ww. projekt, jak i starania wielu środowisk, w tym kresowych, dążących do upamiętnienia tych strasznych wydarzeń.”

Po części oficjalnej pan Zbigniew Maurycy Kowalski podarował uczestnikom spotkania książki – w tym również „Czekoladowy Las”, by trafiły w godne ręce celem ich upowszechnienia.

Chociaż oficjalnych obchodów Dnia Pamięci Męczeństwa Kresowian wciąż nie możemy się doczekać, to świętowano 11 Lipca w Warszawie i Krakowie: http://kuriergalicyjski.com/index.php/reportage/875-obchody-11-lipca-w-warszawie

„Rzeczpospolita obojga narodów dzięki swoim ziemiom wschodnim była europejskim mocarstwem. III RP jest tylko jej cieniem?” cd. w „Uważam Rze Historia”; tematyka kresowa jest tematem wiodącym lipcowego numeru tego miesięcznika. http://www.historia.uwazamrze.pl/– warto poczytać.

11 lipca mija 69 rocznica mordów dokonanych na Polakach przez UPA. Wydarzenia te były częścią wielkiego planu unicestwienia narodu polskiego. Każdego roku 11 lipca Poznański Oddział Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich organizuje uroczyste obchody upamiętniające zbrodnie dokonane na ludności polskiej. Jak w latach ubiegłych, TML i KPW Oddział w Poznaniu wraz z Urzędem Gminy Czerwonak, organizuje patriotyczny wiec poświęcony ofiarom mordów na Wołyniu. Serdecznie zapraszamy wszystkich pragnących uczcić pamięć tysięcy naszych rodaków pomordowanych w bestialski sposób na Wołyniu, Podolu i wielu innych kresowych miejscach, w dniu 11 lipca 2012 roku o godz. 15.00 do Czerwonaka na ul. Okrężną 5, pod pomnik, który stoi na posesji fundatora pomnika Zbigniewa Kowalskiego.  Dojazd z Poznania: autobus 312 ze Śródki lub autobus 313 z przystanku Pestki przy Al. Solidarności, do ul. Gdyńskiej w Czerwonaku – następnie ul. Okrężną ok. 300 m. do posesji.

11 lipca 1943 roku o świcie oddziały UPA otoczyły i zaatakowały 99 wsi i osad polskich równocześnie w trzech powiatach: kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. Rzeź ta rozpoczęła się około godziny 3 rano atakiem na polską wieś Gurów. Z pośród  480 mieszkańców ocalało jedynie 70 osób. Tego samego dnia grupa 20 nacjonalistów ukraińskich weszła  do kościoła w Porycku w czasie mszy świętej. W ciągu trzydziestu minut wymordowano tam około stu osób, wśród których były dzieci, kobiety i starcy. Ofiarami bandytów padła cała ludność Porycka, około dwieście osób. Zaatakowano także osady: Wygranka, Nowiny, Orzeszyn, Romanówka i Swojczów i in. W lipcu 1943 roku oddziały UPA zorganizowały około 530 napadów. Pod hasłem „Śmierć Lachom” wymordowano kilkanaście tysięcy Polaków. Trudno określić dokładną liczbę osób zamordowanych podczas rzezi wołyńskiej. Niektóre miejscowości zostały zrównane z ziemią,  wszyscy ich mieszkańcy wymordowani. Szacunkowo straty polskie na Wołyniu wynoszą ok. 60 tysięcy pomordowanych. Strona ukraińska ocenia swoje straty na 10 – 20 tysięcy ofiar. Część z nich zginęła z rąk UPA za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do oprawców.

Od początku wojny istniały akcje skierowane przeciwko Polakom. Jesienią 1942 roku utworzono Ukraińską Powstańczą Armię, formację zbrojną walczącą o niepodległe państwo ukraińskie. Od tego czasu mieszkający na Wołyniu Polacy coraz częściej byli przez nią atakowani. Koncentracja antypolskich działań miała miejsce latem 1943 roku. Masowe akcje nacjonalistów ukraińskich na polskie wsie i małe osady spowodowały, że na od początku 1944 roku Polacy na Wołyniu mieszkali jedynie w miastach. Tworzyły się ośrodki samoobrony, które we współpracy z oddziałami Armii Krajowej, m.in. 27. Wołyńską Dywizją Piechoty AK. próbowały organizować akcje obronne i odwetowe przeciw UPA.

W 2009 roku Sejm RP przyjął przez aklamację uchwałę w sprawie tragicznego losu Polaków na Kresach wschodnich w 66. rocznicę rozpoczęcia przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię na Kresach II Rzeczypospolitej tzw. antypolskiej akcji, masowych mordów o charakterze czystki etnicznej i znamionach ludobójczych. Śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej Wołynia prowadzą terenowe oddziały Instytutu Pamięci Narodowej.

Hanna Dobias-Telesińska

Jesienią 1988 roku we Wrocławiu, z inicjatywy Lwowian, zostało sądownie zarejestrowane Towarzystwo Miłośników Lwowa. Zarząd Główny na swą siedzibę obrał miasto Wrocław, gdzie znajdowało się najwięcej mieszkańców przedwojennego Lwowa, Kresów Południowo-Wschodnich i ich potomków. Od tego czasu ruszyła lawina oddziałów w całej Polsce, Poznański oddział, z inicjatywy Tomasz Naganowskiego oraz Ewy Dobias-Józefiak, powstał 23 lutego 1989 roku. Na pierwsze spotkanie do Sali Kominkowej w CK ZAMEK przybyło 111 osób.
Lwowiacy szybko znaleźli się w poznańskim środowisku. Pierwszym prezesem Oddziału został prof. Andrzej Alexiewicz, następnie prof. Tomasz Naganowski, a obecnie mgr Bożena Łączkowska.
Przez dwadzieścia lat członkowie Towarzystwa spotykali się na wspólnych imprezach, odczytach, spektaklach, spotkaniach świątecznych, Dniach Lwowa, piknikach i wycieczkach. Powstało wiele ?nowych? znajomości i okazji do wspomnień z tamtych minionych miejsc i lat. Celem Towarzystwa jest m.in. propagowanie kultury i historii, ponad 600 letnich dziejów Polski, o której nie można było mówić przez prawie 50 lat, a która zajmowała tak ważne miejsce w dziejach Polski. Organizowaliśmy spotkania z interesującymi ludźmi związanymi z Kresami np.: z pp. Dzieduszyckimi, Witoldem Szołginią, Jerzym Michotkiem, Dorą Kaznelson z Drohobycza, Kazimierzem Podhajeckim ze Stryja, Danutą Nespiak, prof. Stanisławem Nicieją i z wielu innymi. W roku 1997 obchodziliśmy bardzo uroczyście jubileusz 60-lecia pracy scenicznej Krystyny Feldman.
Poznański Oddział TML i KPW nie ogranicza się jedynie do spotkań i imprez towarzyskich. Od samego początku każdy wyjazd wycieczki na Kresy łączono z akcjami charytatywnymi. Od wielu lat, każdego roku w grudniu, wyrusza transport darów do Lwowa, Brzeżan, Mościsk, Przemyślan, Rohatyna, Podhajec i innych miejscowości na Kresach. Odwiedzamy polskie parafie, szkoły i przedszkola, starszych ludzi, którzy czekają na naszą pomoc. Każda akcja charytatywna, organizowana przez Stanisława Łukasiewicza, oparta jest na współpracy z kręgiem ?ORLĄT? ZHR z os. Rusa w Poznaniu, a także na ofiarności młodzieży szkolnej oraz niektórych zakładów i firm poznańskich, Klubu Inteligencji Katolickiej oraz innych, w tym wielu osób nie zawsze z ?tamtych? stron. Na letni wypoczynek zapraszaliśmy grupę dzieci polskich z Brzeżan, które przebywały w poznańskich rodzinach, uczestnicząc w wielu bardzo atrakcyjnych wycieczkach po Wielkopolsce, oraz dzieci z Łucka, które w okresie zimowym zwiedzały Szlak Piastowski oraz Warszawę. Dzięki staraniom naszego Oddziału Siergiej ze Lwowa, ofiara wypadku podczas pokazów lotniczych w Skniłowie, otrzymał protezę nogi, która umożliwia mu normalną egzystencję i powrót do pracy.
Każdego roku we wrześniu Oddział organizuje DNI LWOWA w Poznaniu. Patronat honorowy obejmuje Wojewoda Wielkopolski oraz Marszałek Województwa Wielkopolskiego. W b.r. odbędą się już dwunaste. Impreza ta cieszy się coraz większym zainteresowaniem poznańskiej społeczności. Ze swym programem chcemy wychodzić do innych miast Wielkopolski, w ubiegłym roku było to Leszno. W ramach DNI LWOWA organizowane są interesujące wystawy fotograficzne, ekslibrisu, pocztówek, znaczków, malarstwa o tematyce kresowej, itp., na Starym Rynku, przed Restauracją Kresową, odbywa się Piknik Lwowski, z udziałem zespołów ze Lwowa oraz różnych miast Polski. Gościliśmy chór ?Echo?, ?Lwowską Falę? ze Lwowa, ?Bukowińskie Kolory? z Czerniowiec, ?Werhowynę? z Żabiego, ?Wołyńskie Słowiki? z Łucka, oraz ?Pakę Rycha z Bytomia, ?Biedronki? z Brzegu, ?Baniaki?, poznański chór ?Arion? i Młodzieżową Orkiestrę Dętą z Tarnowa Podgórnego. Ważnym punktem programu Dni Lwowa była sesja naukowa, organizowana przez Juliusza Rozmiłowskiego poświęcona udziałowi lwowian w życiu naukowym i kulturalnym Wielkopolski, w której uczestniczyli zaproszeni naukowcy i ludzie kultury z Poznania. Na tę okoliczność wydawane były biuletyny zawierające życiorysy wybitnych postaci działających na terenie Poznania i Wielkopolski, a wywodzących się z terenów Lwowa i dawnych Kresów Południowo-Wschodnich. Zebrane w całość ukazały się w książce pt.: ?Udział Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w życiu naukowym i kulturalnym Poznania i Wielkopolski. Biogramy i wspomnienia?. Od dwóch lat podczas uroczystej inauguracji DNI LWOWA wręczana jest statuetka Lwa ?Semper Fidelis?, którą   zaprojektował  artysta  Jarosław  Lebiedź. Przyznana została ministrowi Andrzejowi Przewoźnikowi  oraz prof. Andrzejowi Stelmachowskiemu.
Współorganizotorami Dni Lwowa jest Wspólnota Polska, Biblioteka Raczyńskich, Restauracja Kresowa, Centrum Kultury Zamek oraz  ZHR Orlęta.
Towarzystwo wydaje BIULETYN, który poza artykułami redakcyjnymi publikuje ciekawe przedruki z krajowej prasy na temat Kresów i ich wybitnych mieszkańców. BIULETYN redaguje Danuta Szwarc, Hanna Dobias-Telesińska i Iwo Werschler.
Od 1989 roku akces do Towarzystwa zgłosiło ponad 600 osób. Nie wszyscy z zakładających przed dwudziestu laty Oddział Poznański Towarzystwa są nadal z nami. Pamiętamy o nich i wspominamy. Wspominamy również tych, którzy zostali zamordowani na kresach. W ich intencji odprawiane są uroczyste msze św. w Farze, podczas DNI LWOWA. Wiele osób, z uwagi na wiek, nie uczestniczy w naszych spotkaniach. Na większych imprezach spotyka się ok. 100 osób..
Swoją siedzibę Towarzystwo zmieniało wiele razy. Ale, poza jednym przypadkiem, zawsze mieściła się i mieści, dzięki gościnności Dyrekcji, w Centrum Kultury ZAMEK, gdzie w każdą środę w godzinach popołudniowych w pok. 336 odbywają się spotkania. Tu można nabyć także literaturę o tematyce kresowej, wydawaną we Lwowie i na terenie Polski. Funkcjonuje tu także bogata biblioteka lwowska.
Przez dwadzieścia lat wszystkie przedsięwzięcia staraliśmy się dobrze wykonywać. Nie byłoby to możliwe bez wspólnej pracy członków Towarzystwa oraz innych osób nam życzliwych. Do nich należy m.in. dyr. Szk. Podst. Nr 84 mgr Irena Roemet-Ciomborowska, rektor WSH i G dr Roman Dawid Tauber, dyr. Wydziału Kultury Włodzimierz Gorzelańczyk, dyr. CK Zamek Marek Raczak, dyr. Muzeum Sienkiewicza mgr Anna Surzyńska Błaszak, Janusz Borowczyk i inni. Mamy nadzieję, ze spełniliśmy oczekiwania.

Hanna Dobias-Telesińska