Historia TML i KPW

Jesienią 1988 roku we Wrocławiu, z inicjatywy Lwowian, zostało sądownie zarejestrowane Towarzystwo Miłośników Lwowa. Zarząd Główny na swą siedzibę obrał miasto Wrocław, gdzie znajdowało się najwięcej mieszkańców przedwojennego Lwowa, Kresów Południowo-Wschodnich i ich potomków. Od tego czasu ruszyła lawina oddziałów w całej Polsce, Poznański oddział, z inicjatywy Ewy Dobias-Józefiak oraz Tomasza Naganowskiego, powstał 23 lutego 1989 roku. Na pierwsze spotkanie do Sali Kominkowej w CK ZAMEK przybyło 111 osób.
Lwowiacy szybko znaleźli się w poznańskim środowisku. Pierwszym prezesem Oddziału został prof. Andrzej Alexiewicz, następnie prof. Tomasz Naganowski, mgr Bożena Łączkowska, Stanisław Łukasiewicz, a obecnie Katarzyna Kwinecka.
Przez przeszło trzydzieści lat członkowie Towarzystwa spotykają się na wspólnych imprezach, odczytach, spektaklach, spotkaniach świątecznych, Dniach Lwowa i Kresów, piknikach i wycieczkach. Powstało wiele „nowych” znajomości i okazji do wspomnień z tamtych minionych miejsc i lat. Celem Towarzystwa jest m.in. propagowanie kultury i historii, ponad 600 letnich dziejów Polski, o której nie można było mówić przez prawie 50 lat, a która zajmowała tak ważne miejsce w dziejach Polski. Organizowaliśmy spotkania z interesującymi ludźmi związanymi z Kresami np.: z p.p. Dzieduszyckimi, Witoldem Szołginią, Jerzym Michotkiem, Dorą Kaznelson z Drohobycza, Kazimierzem Podhajeckim ze Stryja, Danutą Nespiak, prof. Stanisławem Nicieją i z wielu innymi. W roku 1997 obchodziliśmy bardzo uroczyście jubileusz 60-lecia pracy scenicznej Krystyny Feldman.
Poznański Oddział TML i KPW nie ogranicza się jedynie do spotkań i imprez towarzyskich. Od samego początku każdy wyjazd wycieczki na Kresy łączono z akcjami charytatywnymi. Od wielu lat, każdego roku w grudniu, wyrusza transport darów do Lwowa, Brzeżan, Mościsk, Przemyślan, Rohatyna, Podhajec, Nowego Rozdołu i innych miejscowości na Kresach pod hasłem „Serce dla Lwowa”. Odwiedzamy polskie parafie, szkoły i przedszkola, starszych ludzi, którzy czekają na naszą pomoc. Każda akcja charytatywna, organizowana przez Stanisława Łukasiewicza, oparta jest na współpracy z kręgiem „ORLĄT” ZHR z os. Rusa w Poznaniu, a obecnie wieleu drużynach z Poznania i Swarzędza, także na ofiarności młodzieży szkolnej oraz niektórych zakładów i firm poznańskich, Klubu Inteligencji Katolickiej, Klub Seniora „Królewska Oaza” oraz innych, w tym wielu osób nie zawsze z „tamtych” stron. Uczniowie poznańskich szkół gimnazjalnych i licealnych, pod kierunkiem członków naszego Oddziału,  czynnie uczestniczą w zbiórkach darów w marketach „Piotr i Paweł”. Na letni wypoczynek zapraszaliśmy grupę dzieci polskich z Brzeżan, które przebywały w poznańskich rodzinach, uczestnicząc w wielu bardzo atrakcyjnych wycieczkach po Wielkopolsce, oraz dzieci z Łucka, które w okresie zimowym zwiedzały Szlak Piastowski oraz Warszawę. Dzięki staraniom naszego Oddziału Siergiej ze Lwowa, ofiara wypadku podczas pokazów lotniczych w Skniłowie, otrzymał protezę nogi, która umożliwiła mu normalną egzystencję i powrót do pracy. Aleksander Melnerowicz ze Lwowa poprzez nasze trudne działania przeszedł dwie operacje wstawienia protez stawów biodrowych, dzięki którym mógł żyć i egzystować bez bólu.
Każdego roku we wrześniu, a ostatnio  także w okresie kwiecień-maj, Oddział organizuje DNI LWOWA I KRESÓW w Poznaniu. Patronat honorowy obejmuje Metropolita Poznański, Wojewoda Wielkopolski, Marszałek Województwa Wielkopolskiego oraz Prezydent Miasta Poznania. Odbyło się ich już dwadzieścia dwie. Impreza ta cieszy się coraz większym zainteresowaniem poznańskiej społeczności. Ze swym programem wychodziliśmy do innych miast Wielkopolski, np. Leszna. W ramach Dni Lwowa i Kresów organizowane są interesujące wystawy fotograficzne, ekslibrisu, pocztówek, znaczków, malarstwa o tematyce kresowej, itp., na Starym Rynku, odbywa się Piknik Lwowski, z udziałem zespołów ze Lwowa oraz różnych miast Polski. Gościliśmy chór „Echo”, „Lwowską Falę” ze Lwowa, „Bukowińskie Kolory” z Czerniowiec, „Werhowynę” z Żabiego, „Wołyńskie Słowiki” z Łucka, oraz „Pakę Rycha” z Bytomia, „Biedronki” z Brzegu, „Baniaki”, poznański chór „Arion” i Młodzieżową Orkiestrę Dętą z Tarnowa Podgórnego i inne. W ramach Dni Lwowa i Kresów w Poznaniu występowali artyści Ludowego Teatru Polskiego ze Lwowa. Ważnym punktem programu Dni Lwowa i Kresów są wykłady i prelekcje. Interesująca była sesja naukowa, organizowana przez Juliusza Rozmiłowskiego poświęcona udziałowi lwowian w życiu naukowym i kulturalnym Wielkopolski, w której uczestniczyli zaproszeni naukowcy i ludzie kultury z Poznania. Na tę okoliczność wydawane były biuletyny zawierające życiorysy wybitnych postaci działających na terenie Poznania i Wielkopolski, a wywodzących się z terenów Lwowa i dawnych Kresów Południowo-Wschodnich. Zebrane w całość ukazały się w książce pt.: „Udział Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w życiu naukowym i kulturalnym Poznania i Wielkopolski. Biogramy i wspomnienia”. Oddział wydaje także inne publikacje tematyczne np.: „Lwów i Kresy Południowo-Wchodnie w dziejach sportu polskiego”, „Luminarze humoru kresowego”, „Artyści malarze tworzący we Lwowie i na Kresach Południowo-Wschodnich”, opracowana została pozycja „Księża kresowi w Archidiecezji Poznańskiej”, w której przedstawione zostały biogramy księży wywodzących się z Kresów, a których losy wojenne i powojenne wygnały z parafii Archidiecezji Lwowskiej do Wielkopolski.  Od 2007 roku, podczas uroczystej inauguracji Dni Lwowa i Kresów wręczana jest statuetka Lwa „Semper Fidelis”, którą   zaprojektował  artysta  Jarosław  Lebiedź. Dotychczas przyznana została ministrowi Andrzejowi Przewoźnikowi (2007), prof. Andrzejowi Stelmachowskiemu (2008), prezesowi Szczepanowi Siekierce (2009), przewodniczącemu Koła Bukaczowczan Tadeuszowi Tomkiewiczowi (2010), rektorowi prof. dr hab. Stanisławowi Sławomirowi Niciei (2011), prezesowi Federacji Polskich Organizacji Na Ukrainie Emilii Chmielowej (2012), Ewie i Władysławowi Siemaszkom (2013), ks, prof. Józefowi Wołczańskiemu (2014) dyrektorowi Ludowego Teatru Polskiego we Lwowie Zbigniewowi Chrzanowskiemu (2015), prezes Towarzystwa Pomocy Polakom „Wielkie Serce” w Nowym Rozdole Mirosławie Tomeckiej (2016), pisarzowi i Poecie Januszowi Wasylkowskiemu (2017), kapłanowi i historykowi Kościoła, społecznikowi ks.Tadeuszowi Isakowiczowi-Zaleskiemu (2018) oraz Tomaszowi Kubie Kozłowskiemu i Domu Spotkań z Historią z Warszawy (2019). Współorganizatorami Dni Lwowa i Kresów były Wspólnota Polska, Biblioteka Raczyńskich, Restauracja Kresowa, Centrum Kultury Zamek, ZHR Orlęta, restauracja Meridian oraz Leszczyński Oddział TML i KPW.
W ramach spotkań zorganizowany został Salon Lwowski, prowadzony przez Katarzynę Kwinecką. Do Salony zapraszani są ciekawi prelegenci, w okresie świąt w styczniu spotykamy się, by śpiewać kolędy, a w listopadzie organizowany jest Salon Lwowski Niepodległościowy, podczas którego przedstawiane są sylwetki polskich patriotów związanych z odzyskiwaniem przez Polskę niepodległości.                                                      Towarzystwo wydawało BIULETYN Informacyjny, który poza artykułami redakcyjnymi publikował ciekawe przedruki z krajowej prasy na temat Kresów i ich wybitnych mieszkańców. BIULETYN redagowała Danuta Szwarc, Wanda Butowska, Hanna Dobias-Telesińska, Iwo Werschler oraz Jacek Kołodziej. Z uwagi na coraz mniejsze zainteresowanie czytelnictwem, w tym i naszego Biuletynu, od 2020 r. będzie on wydawany raz w roku w okresie Dni Lwowa i Kresów w formie jednotematycznej. Pozostałe artykuły: historyczne, opisujące naszą działalność i inne, publikowane będą jak dotychczas na naszej stronie internetowej www.lwowiacy.pl, do której odsyłamy naszych czytelników. Strona internetowa stworzona została w czerwcu 2011 roku i niemal od początku prowadzona jest przez Hannę Dobias-Telesińską. Celem strony jest szybkie dostarczanie informacji szerszemu gronu zainteresowanych naszym Oddziałem i sprawami Kresów. Znaleźć tu można zapowiedzi różnych imprez organizowanych przez poznański Oddział, relacje z naszych poczynań, artykuły historyczne i rocznicowe, a także galerie zdjęć ze Lwowa i Kresów autorstwa Jacka Kołodzieja. Równolegle prowadzona jest Kronika naszego Oddziału, zapoczątkowana i wiele lat prowadzona przez artystkę Krtstynę Ciesielską-Zawadzką, a obecnie przez Wandę Butowską.
Od 1989 roku akces do Towarzystwa zgłosiło ponad 600 osób. Nie wszyscy z zakładających przed trzydziestu laty oraz w okresie późniejszym Oddział Poznański Towarzystwa są nadal z nami. Pamiętamy o nich i wspominamy. Wspominamy również tych, którzy podczas wojny zostali zamordowani na Kresach. W ich intencji odprawiane są uroczyste msze św. w Farze, podczas Dni Lwowa i Kresów. Wiele osób, z uwagi na wiek, nie uczestniczy w naszych spotkaniach. Na większych imprezach spotyka się ok. 50 osób.
Swoją siedzibę Towarzystwo zmieniało wiele razy. Ale, poza jednym przypadkiem, zawsze mieściła się i mieści, dzięki gościnności Dyrekcji, w Centrum Kultury ZAMEK, gdzie w każdą środę w godzinach popołudniowych w pok. 336 odbywają się spotkania. Tu można nabyć także literaturę o tematyce kresowej, wydawaną we Lwowie i na terenie Polski. Funkcjonuje także bogata biblioteka lwowska.
Przez te wszystkie lata wszystkie przedsięwzięcia staraliśmy się dobrze wykonywać. Nie byłoby to możliwe bez wspólnej pracy członków Towarzystwa oraz innych osób nam życzliwych. Pomagali nam m.in. dyr. Szk. Podst. Nr 84 mgr Irena Roemet-Ciomborowska, dyr. Gimnazjum 65 im. Orląt Lwowskich mgr Helena Paszkiewicz, rektor WSH i G dr Roman Dawid Tauber,  dyrektor Wydziału Kultury UM Włodzimierz Gorzelańczyk, dyrektor CK Zamek Marek Raczak, dyr. Muzeum Sienkiewicza mgr Anna Surzyńska Błaszak, Janusz Borowczyk i wielu innych. 
Przed nami jeszcze wiele pracy, by zrealizować zadania, jakie przed nami stoją. Niestety niektórzy członkowie Oddziału z racji wieku nie uczestniczą w spotkaniach i pracach. Staramy się zainteresować naszą działanością młodzież, lecz niestaty młodych ludzi nie przybywa zbyt wielu. Ale dopuki starcza nam sił będziemy propagować i realizować zadania wynikające ze statutu Towarzystwa.

Hanna Dobias-Telesińska