W dniu 2 października 2016 r., w w Dniu Jedności Kresowian, w Poznaniu odbyła się piękna uroczystość zorganizowana przez ?Pokolenie Millenijne?. Inicjatywa sprowadzenia do stolicy Wielkopolski kopii obrazu zrodziła się w gronie Pokolenia Millenijnego, które gromadzi osoby urodzone w 1966 r. lub wokół tej daty. Jest to ruch społeczny, który pragnie przekazywać dziedzictwo chrztu Polski następnym pokoleniom. W kościele p. w. św. Małgorzaty na Śródce w Poznaniu Pokolenie Millenijne pragnie się gromadzić i zanosić modlitwę za Ojczyznę.
Matka Boża Łaskawa ? Śliczna Gwiazda Lwowa ? łaskami słynący obraz Matki Bożej z 1598 r. przedstawia Matkę Bożą w czerwonej sukni i w zielonym płaszczu, siedzącą na tronie wśród obłoków i trzymającą na prawym kolanie stojącego małego Pana Jezusa. Obraz namalowany został na kawałku drewnianej tablicy przez lwowskiego malarza Józefa Szolc-Wolfowicza dla ławnika lwowskiego Wojciecha Domagalicza i jego żony, a córki malarza, jako epitafium dla zmarłej córki Katarzyny i umieszczony na zewnątrz kościoła, w pobliżu jej grobu. Z czasem, wraz ze wzrostem kultu, wybudowano kapliczkę. W 1648 r. po nieudanym zdobyciu miasta przez Chmielnickiego mieszkańcy Lwowa ofiarowali Matce Bożej dziękczynne wotum. Modlitwy przed obrazem zaowocowały licznymi uzdrowieniami, zwycięstwem pod Beresteczkiem, czy odparciem ataku Kozaków w 1655 r. Król Jan Kazimierz Waza 1 kwietnia 1656 r. sam przeniósł obraz do katedry lwowskiej, umieścił w głównym ołtarzu i w obecności nuncjusza papieskiego Pietro Vidoniego i całego swojego dworu, z rycerstwem, senatorami i duchowieństwem, złożył śluby Matce Bożej oddając Jej swoje państwo i ogłaszając Ją Królową Korony Polskiej. Wobec wzrastającego kultu obrazu arcybiskup lwowski Wacław Hieronim Sierakowski przeniósł w 1765 r. obraz na stałe do katedry łacińskiej, a 12 maja 1776 r. koronował go koronami papieskimi. Po II wojnie światowej w 1946 r. abp Eugeniusz Baziak, opuszczając Lwów, przywiózł ze sobą obraz do Krakowa. W 1974 r. umieszczono go w głównym ołtarzu prokatedry w Lubaczowie. W 1980 r. obraz poddano gruntownej konserwacji w Krakowie, wykonano dwie wierne kopie, a oryginał złożono w skarbcu katedry na Wawelu. Pierwszą kopię wizerunku przeznaczoną do prokatedry w Lubaczowie 19 czerwca 1983 r. Jan Paweł II ukoronował na Jasnej Górze, drugą kopię wizerunku przeznaczoną do katedry we Lwowie, Jan Paweł II ukoronował we Lwowie w 2001 roku. Matka Boża Łaskawa nazywana Śliczną Gwiazdą miasta Lwowa jest główną patronką Archidiecezji Lwowskiej, jej święto obchodzone jest 1 kwietnia na pamiątkę ślubów króla Jana Kazimierza. Bardzo popularny hymn ku jej czci jest śpiewany przez lwowian podczas różnych uroczystości kościelnych i patriotycznych. Zaczyna się od słów:
|
Śliczna Gwiazdo miasta Lwowa, Maryja, Nieba i ziemi Królowa, Maryja, |
Poznańska wierna kopia obrazu powstała z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski i ufundowana została przez członków ruchu społecznego Pokolenie Millenijne. 9 kwietnia 2016 r. podczas uroczystej Mszy św. w 360 rocznicę ślubów króla Jana Kazimierza, Arcybiskup Metropolita Lwowski Mieczysław Mokrzycki poświęcił ją dla wiernych miasta Poznania i okolic.
Towarzystwa Miłośników Lwowa, Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Wicewojewoda Poznańska Marlena Maląg, a także licznie zgromadzeni poznaniacy wzięli udział we Mszy św. koncelebrowanej przez Ks. Arcybiskupa Metropolitę Poznańskiego Stanisława Gądeckiego w obecności kopii obrazu Matki Boskiej Łaskawej ze Lwowa, która na stałe zawitała do Poznania i przeniesiona została z Katedry Poznańskiej do kościoła św. Małgorzaty na Śwódce w Poznaniu. Obraz ma służyć pogłębianiu narodowej pamięci i być świadectwem mieszkańców grodu Piastów ich twórczego podjęcia chrześcijańskiego dziedzictwa.
Poznańska uroczystość miała bardzo podniosły i wzruszający przebieg. Na początku wprowadzone zostały proporce: Ochotniczego Reprezentacyjnego Oddziału Ułanów miasta Poznania w barwach 15 Pułku Ułanów Poznańskich oraz 7 Pułk Strzelców Konnych Wielkopolski oraz Sztandar Gimnazjum nr 65 im. Orląt Lwowskich w Poznaniu. Na na wejście odśpiewano pieśń ,,Z dawna Polski tyś Królową?. Lekcję czytał ułan 15 Pułku, a Psalm przedstawiciel ,,Pokolenia Millenijnego? Leopold Twardowski. W Eucharystii uczestniczyli bp Damian Bryl, biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej, oraz m. in. ks. prałat Jan Stanisławski i ks. kanonik Tadeusz Magas.
Homilię wygłosił Arcybiskup Metropolita Poznański Stanisław Gądecki, który podkreślił, że po raz pierwszy doświadczenie wspólnotowe Polaków zostało oficjalnie uznane podczas potopu szwedzkiego. Przypomniał wydarzenia, położenie i sytuację Polski oraz okoliczności poprzedzające śluby króla Jana Kazimierza Wazy w katedrze Wniebowstąpienia Najświętszej Maryi Panny we Lwowie przed obrazem Matki Bożej Łaskawej 1 kwietnia 1656 r.: ?Polacy połączyli swoje ocalenie ze wstawiennictwem Matki Bożej, dlatego dostrzega się ten ścisły związek pomiędzy obroną częstochowskiego klasztoru a lwowskimi ślubami Jana Kazimierza?. Rzeczpospolita była w bardzo trudnej sytuacji, gdyż jej terytorium prawie w całości opanowali Szwedzi i Rosjanie. Celem przyrzeczenia królewskiego było poderwanie całego polskiego społeczeństwa do walki z najeźdźcami. Król oddał Rzeczpospolitą pod opiekę Matki Bożej, którą nazwał Królową Korony Polskiej i obiecał poprawę sytuacji chłopów oraz mieszczan, kiedy tylko kraj uwolni się spod okupacji. Po ślubowaniu króla, w imieniu senatorów i szlachty, podobną rotę odczytał podkanclerz koronny biskup krakowski Andrzej Trzebicki. Słowa ślubowania powtarzali obecni w katedrze. Jednakże obietnice wobec niższych stanów nigdy nie zostały zrealizowane. Stanowczo się temu sprzeciwiła szlachta. Inicjatorką ślubów była królowa Polski Ludwika Maria Gonzaga, a wzorowano się na ślubach kardynała Armanda Jeana Richelieu, który dwadzieścia lat wcześniej, po pokonaniu wrogów, oddał Francję pod opiekę Matki Bożej. Tego dnia Msza św. odprawiana została przez nuncjusza papieskiego Pietro Vidoniego. Autorem tekstu ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza był św. Andrzej Bobola.
Wkrótce po ślubach Jana Kazimierza do Lwowa nadeszła radosna wieść o zwycięstwie Stefana Czarnieckiego nad Szwedami pod Warką. Metropolita poznański przypomniał, że kilka dni po ślubowaniu złożonym przez króla, w kościele jezuitów nuncjusz papieski po raz pierwszy na końcu Litanii Loretańskiej powtórzył trzykrotnie inwokację: Regina Regni Poloniae, ora pro nobis (Królowo Królestwa Polskiego, módl się za nami). Arcybiskup Metropolita Przewodniczący KEP podkreślił, że wydarzenia sprzed 360 lat mają również dla nas, żyjących w XXI w. duże znaczenie: ?Ślubowanie zyskało w religijnej i narodowej świadomości Polaków wyjątkową rangę duchową. Akt ten zachował po dziś dzień swoją żywotność?. Powiedział, że wzywa on nas z jednej strony do synowskiego zawierzenia Maryi, a z drugiej strony do Jej naśladowania.
Podczas Mszy św. modlitwę wiernych odczytała przedstawicielka Pokolenia Millenijnego wiceprezes poznańskiego oddziału TML i KPW Katarzyna Kwinecka. Dary Ołtarza przekazali Kresowiacy z Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Płd.-Wsch. Henryk Robak i Marek Szpytko.
Na koniec Mszy św. Proboszcz Katedry Poznańskiej ks. Ireneusz Szwarc w Ogłoszeniach Parafialnych zapowiedział procesję, w której obraz Matki Bożej Łaskawej zostanie przeniesiony do kościoła św. Małgorzaty. Metropolita Poznański pobłogosławił wiernych i procesja ruszyła, śpiewając piękne pieśni maryjne. Drogą przez most Jordana do kościoła, obraz nieśli na początku przedstawiciele Pokolenia Millenijnego, od mostu Jordana czterech ułanów z 15 pułku, a przed kościołem p. w. św. Małgorzaty zmienili ich Kresowianie: prezes Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Stanisław Łukasiewicz i Michał Wojtyniak, prezes Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Ryszard Liminowicz oraz ks. kanonik Tadeusz Magas. Uroczysta procesja wzbudzała ogromne zainteresowanie okolicznych mieszkańców i przechodniów.
Kościół pw. św. Małgorzaty jest jednym z najstarszych kościołów w Poznaniu. Został wzniesiony prawdopodobnie przed 1231 r. przez biskupa poznańskiego Pawła, który powierzył go sprowadzonym wówczas do stolicy Wielkopolski dominikanom. Po przeniesieniu zakonu na lewy brzeg Warty, około 1244 r., został kościołem parafialnym. Przez wieki kościół był przebudowywany. Dobudowano do niego dwie kaplice, wieżę i zakrystię. W głównym ołtarzu z XVIII w. znajduje się kopia zabytkowego obrazu z I połowy XVIII w. Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus. Kościół znajduje się na skraju nieistniejącego już Rynku Śródeckiego. Otoczony jest murem, do kościoła prowadzi barokowa brama z 1786 r.
Obecnie kopia obrazu Matki Bożej Łaskawej, Królowej Korony Polskiej, została przeniesiona do kościoła na Śródce, gdzie umieszczona została w bocznej kaplicy. Uroczystości zakończyło odczytanie przez przedstawiciela Pokolenia Millenijnego Tomasza Łuczewskiego tekstu ślubów króla Jana Kazimierza:
?Wielka Boga Człowieka Matko, Najświętsza Dziewico. Ja, Jan Kazimierz, za zmiłowaniem Syna Twojego, Króla królów, a Pana mojego i Twoim miłosierdziem król, do Najświętszych stóp Twoich przypadłszy, Ciebie dziś za Patronkę moją i za Królową państw moich obieram. Tak samego siebie, jak i moje Królestwo polskie, księstwo litewskie, ruskie, pruskie, mazowieckie, żmudzkie, inflanckie, smoleńskie, czernichowskie oraz wojsko obu narodów i wszystkie moje ludy Twojej osobliwej opiece i obronie polecam, Twej pomocy i zlitowania w tym klęsk pełnym i opłakanym Królestwa mojego stanie przeciw nieprzyjaciołom Rzymskiego Kościoła pokornie przyzywam. A ponieważ nadzwyczajnymi dobrodziejstwami Twymi zniewolony pałam wraz z narodem moim, nowym a żarliwym pragnieniem poświecenia się Twej służbie, przyrzekam przeto, tak moim, jak senatorów i ludów moich imieniem, Tobie i Twojemu Synowi, Panu naszemu Jezusowi Chrystusowi, że po wszystkich ziemiach Królestwa mojego cześć i nabożeństwo ku Tobie rozszerzać będę. Obiecuje wreszcie i ślubuję, że kiedy za przepotężnym pośrednictwem Twoim i Syna Twego wielkim zmiłowaniem, nad wrogami, a szczególnie nad Szwedem odniosę zwycięstwo, będę się starał u Stolicy Apostolskiej, aby na podziękowanie Tobie i Twemu Synowi dzień ten corocznie i uroczyście, i to po wieczne czasy, był święcony oraz dołożę trudu wraz z biskupami Królestwa, aby to, co przyrzekam, przez ludy moje wypełnione zostało. Skoro zaś z wielką serca mego żałością wyraźnie widzę, że za jęki i ucisk kmieci spadły w tym siedmioleciu na Królestwo moje z rąk Syna Twojego, sprawiedliwego Sędziego, plagi: powietrza, wojny i innych nieszczęść, przyrzekam ponadto i ślubuję, że po nastaniu pokoju wraz ze wszystkimi stanami wszelkich będę używał środków, aby lud Królestwa mego od niesprawiedliwych ciężarów i ucisków wyzwolić. Ty zaś, o najlitościwsza Królowo i Pani, jakoś mnie, senatorów i stany Królestwa mego myślą tych ślubów natchnęła, tak i spraw, abym u syna Twego łaskę wypełnienia ich uzyskał.?
Odmówiono także modlitwę do Matki Bożej Łaskawej pod przewodnictwem abp. Gądeckiego:
?Maryjo, Boża Matko, Ciebie obieramy za Patronkę naszą i naszej ojczyzny. Matki Łaski Bożej, spraw, aby pokolenia wędrujące przez polską ziemię stały się Domem Bożym i Bramą Niebios do wiecznej Ojczyzny. Święta Boża Rodzicielko i Matko Dobrej Rady, pomóż nam chronić życie i cenić je, jako największą łaskę Ojca Wszelkiego Życia. Matko Chrystusowa i Domie Boży, naucz nas stać na strzały nierozerwalności małżeństwa. Zwierciadło Sprawiedliwości, wspieraj, aby wszyscy ludzie żyli w miłości i sprawiedliwości, w zgodzie i pokoju, aby wśród nas nie było nienawiści, przemocy i wyzysku, aby nie było głodnych, bezdomnych i strapionych. Zwycięska Boża Rodzicielko, prowadź nas do zwycięstwa w walce z naszymi wadami i zastąpienia ich cnotami chrześcijańskiego życia. Królowo Polski, daj nam siłę dotrzymać ślubów naszych ojców i dalej umacniać cześć Twoją i nabożeństwo do Ciebie. Bogarodzico Dziewico, Matko nasza, przyjmij nasze modlitwy. Bądź naszą Wspomożycielką i przewodniczką. Tobie oddajemy naszą przeszłość i przyszłość, nasze życie osobiste, narodowe i społeczne, kościół Twojego Syna i wszystko, co miłujemy. Amen?.
(Modlitwa do Matki Bożej Łaskawej ? zainspirowanej tekstem Jasnogórskich Ślubów Narodu, opracowanych przez sługę Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski).
Na zakończenie uroczystości w kościele św. Małgorzaty zespół Leopolda Twardowskiego odśpiewał pieśń ?Wierne Madonny? Jerzego Michotka, a Katarzyna Kwinecka podziękowała Księdzu Metropolicie Poznańskiemu Stanisławowi Gądeckiemu oraz wszystkim, którzy przyczynili się do powstania kopii obrazu MB Łaskawej i zorganizowania uroczystości sprowadzenia Jej wizerunku do Poznania. Po czym nastąpił Apel Jasnogórski.
Wychodząc z kościoła lwowiacy odśpiewali pieśń ?Śliczna Gwiazdo Miasta Lwowa?, którą do dnia dzisiejszego w każdą niedzielę śpiewa się w katedrze lwowskiej. Mamy nadzieję, że odtąd kościół św. Małgorzaty stanie się dla nas miejscem, do którego będziemy wracać, by modlić się przed wizerunkiem Matki Bożej Łaskawej.
Oprawę muzyczną całej uroczystości, w Katedrze, podczas procesji oraz w kościele św. Małgorzaty stworzył Leopold Twardowski i zespół ?Inicjatywa Poznańskiego Wielbienia?. Piękne wykonanie pieśni maryjnych podczas Mszy św., procesji i w kościele św. Małgorzaty, wzruszał zgromadzonych. Zespół zapewniał oprawę muzyczną na Stadionie Inea w Poznaniu podczas uroczystości jubileuszowych 1050. rocznicy Chrztu Polski, a także na stadionie Cracovia podczas tegorocznych Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Występuje na koncertach w kraju i za granicą, nagrywa płyty. Wszędzie przyjmowany jest z entuzjazmem. Piękne głosy, wspaniała aranżacja i wykonanie, zasługują na uznanie.
Poznańskie uroczystości odbiły się echem w prasie katolickiej (Tygodnik Niedziela, Idziemy, opracowany przez KAI oraz na stronie Archidiecezji Poznańskiej), pokazano je również w PTV 3 (http://poznan.tvp.pl/27181297/wprowadzenie-obrazu-matki-bozej-laskawej-ze-lwowa).
Tekst: Hanna Dobias-Telesińska, foto: Jacek Kołodziej
W Katedrze Poznańskiej
Procesja
W kościele p. w. św. Małgorzaty
