ZMARŁ JANUSZ WASYLKOWSKI

Z żalem informujemy. że 14 kwietnia 2020 roku zmarł Janusz Wasylkowski – poeta, pisarz, satyryk, publicysta, autor sztuk teatralnych, redaktor programów telewizyjnych i radiowych, twórca Instytutu Lwowskiego w Warszawie, a nade wszystko Lwowiak.

Janusz Wasylkowski urodził się 2 sierpnia 1933 r. we Lwowie, który opuścił w 1944 r. Był absolwentem polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, założycielem Studenckiego Teatrzyku Satyry ?Ponuracy? (1955-1956), który przekształcił się we wrocławski teatr ?Kalambur?. W latach pięćdziesiątych rozpoczął pracę dziennikarską. Był współzałożycielem i kierownikiem działu tygodnika studentów i młodej inteligencji ?Poglądy? we Wrocławiu (1955-1957). W latach studenckich współpracował jako reżyser w kilku programach w teatrzykach wrocławskich ?Sztubak? i ?Bluff?. W 1961 r. przeniósł się do Warszawy. Tu także pracował jako dziennikarz i publicysta. Wiele lat był członkiem redakcji ?Życia gospodarczego?. Lata 1972-1974 to praca w telewizji (kierownik artystyczny telewizyjnego Teatru Rozrywki). Pod jego kierownictwem zrealizowano ok. pięćdziesięciu spektakli. W 1987 r. był kierownikiem Teatru ?Buffo? przy Stołecznej Estradzie.

Od czasów studenckich pisał fraszki, opowiadania, skecze, aforyzmy. Pytany jak udaje mu się łączyć twórczość satyryczną z artykułami z dziedziny gospodarczej, mawiał: ?…im lepiej poznaję nasze życie gospodarcze, tym lepszym jestem satyrykiem, im lepszym jestem satyrykiem, tym łatwiej przychodzi mi rozumieć nasze życie gospodarcze.?

Jeszcze w latach pięćdziesiątych rozpoczęła się jego twórczość dramatopisarska. Napisana w 1957 r. komedia ?Wszystko przepadło?, w 1958 r. została wystawiona w przemyskim Teatrze Fredreum. W 1961 r. w Teatrze Eksperymentalnym przy Stoliku we Wrocławiu odbyła się premiera kolejnej jego sztuki ?Początek komedii?. W roku 1963 powstały: ?Węzeł rodzinny? i ?Upalny dzień?, który zrealizowany został w telewizji i w Teatrze Polskiego Radia. W 1967 r. wystawiony został w Telewizji Zachodnio-Niemieckiej w Mainz, następnie w 1969 r. w Telewizji BBC w Londynie. W 1974 r. trafił na sceny czechosłowackie – Teatru Miejskiego w Hradec Kralove i Teatru Miejskiego w Sumperk. Jednoaktowa sztuka ?Ten trzeci? w 1965 r. zainscenizowana została w polskiej telewizji i radiu, do radia w Bratysławie trafiła w 1981 r. i do telewizji w Ostrawie w 1973 r. Inne sztuki Janusza Wasylkowskiego to: ?Tryptyk erotyczny? (1970), ?Przyjaciel? (1971, współautor Konstanty Ciciszwili), ?Dyptyk katastroficzny? (1975), ?Królewski błazen? (1984), ?Trzasnęło nas po fajrancie? (1985). Janusz Wasylkowski tworzył także słuchowiska radiowe i adaptacje wykorzystywane w telewizji i radiu. Jego sztuki tłumaczone były na język angielski, niemiecki, serbski, chorwacki i duński.

Znacząca część jego twórczości dotyczy Lwowa. Wiele lat pasjonowała go historia lwowskiej piosenki, humoru, satyry. Jego autorstwa są: ?Piosenki lwowskiej ulicy?, ?Lwowska piosenka na wojennym szlaku?, ?Lwowskie misztygałki? i słownik gwary lwowskiej. Opublikował tomik poezji ?Samotny jak pies w butonierce? i aforyzmy ?Myśli cokolwiek zezowate? (1990).

Od 1991 r. Janusz Wasylkowski prowadził Instytut Lwowski, był redaktorem naczelnym naukowego czasopisma ?Roczniki Lwowskie?, wydawanego od 1991 r. przez ten Instytut w formie książkowej. Zawierają one naukowo opracowane rozprawy, artykuły i utwory literackie (wiersze, opowiadania, sztuki teatralne) dotyczące Lwowa. W jego skład wchodzą rozdziały: Rozprawy, Szkice i przyczynki historyczne, Beletrystyka, Wiersze, Wspomnienia, Polacy we Lwowie, Lwowiacy w Polsce i na świecie i Książki o Lwowie i Kresach Południowo-Wschodnich.

Janusz Wasylkowski za swą twórczość otrzymał wiele odznaczeń: Złota Odznaka Związku Ziem Wschodnich, Londyn (1993), Krzyż II Obrony Lwowa (1994), Medal ?Pro memoria? (2005), Srebrny medal ? Zasłużony kulturze ?Gloria Artis? (2011), Order ?Polonia Mater nostra est? (2012), Medal ?Pro meitis? Instytutu Polsko-Skandynawskiego ? Kopenhaga. Ważniejsze nagrody to: jedna z drugich nagród (przy pierwszej nieprzyznanej) w konkursie Opery Narodowej za libretto dla Opery Kameralnej (1985), Wyróżnienie honorowe Nagrody literackiej im. Władysława Reymonta ?za wszelkie zasługi dla ocalenia pamięci Lwowa? (2008), Nagroda specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego (2008). W 2017 roku otrzymał wyróżnienie w postaci Lwa „Semper Fidelis”, które nasz Oddział przyznaje raz w roku za wybitne osiągnięcia i pracę na rzecz Kresów.

Rodzinie Zmarłego serdeczne kondolencje składa Zarząd poznańskiego Oddziału TML i KPW

Hanna Dobias-Telesińska