16 stycznia 2018 r. mija 99 rocznica śmierci Antosia Petrykiewicza, bohaterskiego obrońcy Lwowa. Miał wówczas 13 lat. Był jednym z 1421 obrońców Lwowa, którzy nie ukończyli 18 lat. Spośród nich w listopadzie 1918 roku poległo 114. Był najmłodszym polskim żołnierzem, który odznaczony został Orderem Virtuti Militari.
Antoś urodził się w 1905 r. we Lwowie. Mieszkał na lwowskim przedmieściu Zniesienie, był uczniem II klasy V gimnazjum we Lwowie. Brał udział w walkach od początku listopada 1918 roku, kiedy to Polska poderwała się w do walki o niepodległość, w oddziale Góry Stracenia, dowodzonym przez Romana Abrahama, późniejszego generała WP.
Wychodzący ze Lwowa Austriacy pozostawili miasto w rękach Ukraińców. Gdy polska ludność rano 1 listopada zobaczyła na Ratuszu i innych budynkach publicznych flagi ukraińskie, ruszyła do odbicia władzy. Rozpoczęły się walki o Lwów i Kresy. W mieście nie było polskiego wojska, dlatego ludność cywilna chwyciła za broń. Dla Antosia i wielu jego rówieśników był to moment wielkiej próby. 23 grudnia 1918 r. Antoś Petrykiewicz został ciężko ranny w walkach pod Persenkówką broniąc ?Reduty Śmierci?, ?Góry Stracenia?. Na skutek odniesionych ran zmarł trzy tygodnie później, 16 stycznia 1919 r., w szpitalu polowym na Politechnice Lwowskiej. Roman Abraham wspominał, że Antoś ??w walce był nieustępliwy?. W ocenie historyków: ?bił się nie gorzej od starych, doświadczonych żołnierzy? (Księga poległych ?W obronie Lwowa i Kresów Wschodnich?). Stanisław Nicieja pisze, że z placu boju usiłowała go wynieść sanitariuszka Stanisława Klimkowska-Bieńkowska. Została wówczas trzykrotnie ranna.
Naczelnik Państwa marszałek Józef Piłsudski odznaczył pośmiertnie szeregowego Antoniego Petrykiewicza za męstwo Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Roman Abraham pisał o nim w tomie relacji ?Obrona Lwowa?: ?Za osobistą odwagę odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy. Był to najmłodszy z całej armii kawaler tego najwyższego odznaczenia wojennego?. Po dziś dzień Antoś jest najmłodszym polskich żołnierzem, którego uhonorowano tym odznaczeniem.
Antoś Petrykiewicz został pochowany w katakumbach na Cmentarzu Orląt. Na jego nagrobku widnieje napis: ?szer. Petrykiewicz Antoni, lat 13, uczeń II klasy gimnazjum V z odcinka III Góra Stracenia, ranny 23 XII na Persenkówce, + 16 I 1919 r., kawaler Virtuti Militari, 3 krz. wal., odznaką rycerzy śmierci, odz. III odc. Orlęta?
Bard Lwowa, Henryk Zbierzchowski tak o nim napisał:
O Antosiu Petrykiewiczu
W pamięci ten żołnierz mały,
Który ocalił Lwów.
Dla Polski chwały:
Czapka większa od głowy,
Pod którą widać włos płowy.
A na obszernym mundurze
Jak ze starszego brata
Na łacie łata,
Dziura na dziurze.
Stanisław Sławomir Nicieja w ?Lwowskich Orlętach? pisze, że spośród poległych 13-letni Antoś Petrykiewicz i 14-letni Jurek Bitschan zajęli w legendzie lwowskich Orląt pozycje centralne. I dodaje: ?Biogram Antosia jest tak krótki jak jego życie?.
Hanna Dobias-Telesińska