Oficjalne obchody 80 rocznicy Krwawej Niedzieli 11 lipca poprzedziła niedzielna msza św. w Katedrze Poznańskiej w intencji ofiar ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na ludności Wołynia, Polesia, Małopolski Wschodniej oraz o zakończenie wojny na Ukrainie. W modlitwie wspominaliśmy zmarłych niedawno Franciszka Bąkowskiego ocalonego z Huty Pieniackiej i Kazimierza Góraka.
Przy ołtarzu wystawiono obraz lwowskiej Matki Bożej Łaskawej. Mszę koncelebrowaną sprawował ks. bp Zdzisław Fortuniak. W asyście uczestniczył znany nam wszystkim ks. Jan Stanisławski.
Czytania członkowie Towarzystwa: Marta Markunina i Katarzyna Kwinecka, modlitwa wiernych Stanisław Łukasiewicz. Agnieszka Szymańska pięknym śpiewem uświetniła przebieg liturgii m.in. pieśnią „Śliczna gwiazdo miasta Lwowa”.
We mszy św. trójkę proporcową wystawił Ochotniczy Reprezentacyjny Oddział Ułanów w barwach 15 Pułku Ułanów Poznańskich.
Msza św. była transmitowana na żywo przez Radio Emaus.
Główne uroczystości 11 lipca odbyły się przed tablicą i urną z ziemią z miejsc zbrodni znajdującą się w krużgankach klasztoru Dominikanów.
Uroczystości rozpoczęły się odśpiewaniem hymnu. Prowadzący uroczystość Tomasz Łuczewski powitał gości. Następnie przypomniał historyczne tło rocznicy 11 lipca 1943 r.: kiedy UPA dokonała skoordynowanego ataku na polskich mieszkańców ok. 150 miejscowości przedwojennego województwa wołyńskiego. Wykorzystano fakt gromadzenia się w niedzielę 11 lipca ludzi w kościołach. Doszło do mordów w świątyniach m.in. w Porycku (dziś Pawliwka) i Kisielinie. Około 50 kościołów katolickich na Wołyniu zostało spalonych i zburzonych. Zbrodnie na Polakach dokonywane były niejednokrotnie z niebywałym okrucieństwem. Określenie „Zbrodnia Wołyńska” dotyczy masowych mordów dokonanych na Wołyniu, w województwach lwowskim, tarnopolskim i stanisławowskim (tzw. Galicja Wschodnia), a także w województwach lubelskim i poleskim. Według szacunków polskich historyków ukraińscy nacjonaliści zamordowali około 100 tys. Polaków. 40-60 tys. zginęło na Wołyniu, 20-40 tys. – w Galicji Wschodniej, a co najmniej 4 tys. na ziemiach znajdujących się obecnie w granicach Polski. Mordy nie skończyły się w 1943 r. ale trwały aż do 1947 roku.
Następnie głos zabrała Katarzyna Kwinecka rozpoczynając słowami Stanisława Srokowskiego z wiersza „Łzy dziecka” przypominając, że zło rozpętane na Wołyniu rozlało się na dalsze województwa i lata: 28 lutego 1944 Huta Pieniacka, 12 marca 1944 Palikrowy, 6 czerwca 1944 Baligród, 20 kwietnia 1945 – Borownica pod Przemyślem – to tylko kilka przykładów.
W dalszej części uroczystości głos zabrał Wojewoda Michał Zieliński, następnie gospodarz miejsca – przeor o. Robert Głubisz poprowadził modlitwę za ofiary.
Prowadzący Tomasz Łuczewski odczytał wiersz Zygmunta J. Rumla „Dwie matki” – poety, który dobrowolnie udał się na rozmowy z dowództwem UPA – w odpowiedzi został rozerwany końmi.
Apel Pamięci: ppor. Marcin Koncewicz, po apelu salwa honorowa, a po niej składanie kwiatów w asyście honorowej: władz i organizacji wojewódzkich, Marszałka i władz Miasta, a także licznych organizacji.
Na zakończenie tej podniosłej uroczystości Agnieszka Szymańska zaśpiewała „Modlitwę – Obozową pieśń” Adama Kowalskiego.
Ostatnia część uroczystości poświęcona pamięci ofiar ludobójstwa, odbyła się już tradycyjnie w „dolnym” kościele p.w. Św. Jana Kantego u zbiegu ulic Grochowskiej i Grunwaldzkiej w Poznaniu. Msza w całości poświęcona była rocznicy ludobójstwa co zostało także podkreślone przez księdza proboszcza w kazaniu.
Po nabożeństwie w krótkich słowach opiekun tablicy z ramienia Towarzystwa (zarazem organizator uroczystości) kolega Marek Szpytko w krótkich słowach podziękował zebranym za przybycie i oddał głos wiceprezesowi naszego Oddziału koledze Igorowi Meggerowi, który wygłosił także kilka zdań na temat ludobójstwa na Wołyniu w kontekście historycznym, jak i jego rzutowaniu na współczesną sytuację geopolityczną, a także odczytał modlitwę – apel pamięci.
Po przemówieniach nastąpiła uroczystość złożenia kwiatów. Wieńce złożyli: delegacja naszego Towarzystwa z panią prezes Katarzyną Kwinecką na czele, Klub Gazety Polskiej z Poznaniu z panią prezes Marią Zawadzką oraz osoby prywatne. Dzień wcześniej wieniec przed tablicą złożono wieniec od minister Jadwigi Emilewicz. W uroczystości brali udział także przedstawiciele Rodziny Katyńskiej, sybiraków oraz kombatantów. Warty podkreślenia jest fakt rekordowej wręcz frekwencji na mszy.
Tekst: Wanda Butowska, Igor Megger
Foto: Karol Jeliński (Katedra Poznańska), Wanda Butowska
